THE HILL BY CHRIS J. DOLAN – 09/02/21
(Chris J. Dolan là giáo sư chính trị và nghiên cứu toàn cầu tại Lebanon Valley College ở Annville, bang Pennsylvania)
Ba Sàm lược dịch
Khi cuộc chiến ở Afghanistan đã kết thúc, vai trò của Mỹ trên thế giới đang có những thay đổi đáng kể. Từ Chiến tranh Lạnh đến ngay sau vụ khủng bố ngày 11 tháng 9, người Mỹ rất vui khi được đóng vai trò là nhà lãnh đạo của “thế giới tự do”, người bảo vệ an ninh toàn cầu, kiến trúc sư của thương mại tự do và là người thúc đẩy dân chủ và nhân quyền.
Ngày nay, hầu hết người Mỹ từ chối những vai trò đó. Họ từ chối vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ vì một số lý do.
Sau cuộc Đại suy thoái 2008-2009, toàn cầu hóa làm cho giới giàu có trở nên giàu có hơn và làm xói mòn thu nhập và khát vọng của tầng lớp lao động và trung lưu Mỹ. Đại nạn sử dụng quá liều opioid là triệu chứng của sự xói mòn này khi quá trình toàn cầu hóa ảnh hưởng đến việc làm của người Mỹ.
Những người Mỹ bình thường bắt đầu nghĩ rằng chính phủ của họ không còn đại diện cho mình, không quan tâm đến họ và các thể chế của Mỹ đã tham nhũng. Người Mỹ không sẵn sàng ủng hộ việc triển khai quân nhân Mỹ đến những vùng đất xa xôi ở Trung Đông và Trung Á để thúc đẩy dân chủ và cải thiện cuộc sống của những người khác.
Khi các cuộc xâm lược quân sự ở Afghanistan và Iraq mở rộng thành các cuộc chiếm đóng lâu dài và với các cuộc can thiệp ở Libya và Syria, các đảng viên Dân chủ, Cộng hòa và các đảng độc lập đã quay lưng lại với các cuộc triển khai này. Mọi người đã để ý tới tình trạng các nguồn tài nguyên quý giá của Mỹ bị đem ra nước ngoài. Như họ đã thấy, Hoa Kỳ càng thúc đẩy nền dân chủ trên toàn thế giới, thì cuộc sống ở quê nhà càng trở nên tồi tệ hơn.
Họ đòi hỏi Hoa Kỳ phải tập trung nhiều hơn vào nhu cầu trong nước.
Donald Trump đã hiểu điều đó. Năm 2016, ông đã đánh bại Hillary Clinton với cam kết “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” và “Nước Mỹ trên hết”. Ông thậm chí còn chỉ trích việc Mỹ xâm lược Iraq và đã đàm phán với Taliban cho việc Mỹ rút khỏi Afghanistan.
Vào năm 2020, Biden hứa với người Mỹ rằng ông sẽ “Xây dựng trở lại tốt hơn” và đề xuất các khoản đầu tư mới vào các chương trình trong nước, kết thúc sứ mệnh chiến đấu của Hoa Kỳ ở Iraq và tiếp tục thực hiện cuộc rút quân đã được đàm phán của Trump nhằm rút khỏi Afghanistan.
Ở cấp độ chính sách đối ngoại chiến lược, các cuộc chiến ở Afghanistan và Iraq đã chứng minh rằng không có giải pháp quân sự nào của Mỹ đối với các cuộc nội chiến phức tạp, mà lợi ích của Mỹ không được thể hiện rõ ràng. Các cam kết của Trump và Biden trong việc chấm dứt các cuộc chiến tranh bất tận đã chứng minh rằng vai trò cảnh sát thế giới của Mỹ giờ đã kết thúc, cùng với việc xây dựng lại quốc gia bị can thiệp đã thất bại.
Bây giờ Biden phải thực hiện cam kết của mình là xây dựng một “chính sách đối ngoại cho tầng lớp trung lưu”. Thoát khỏi chủ nghĩa biệt lập (ám chỉ đường lối đối ngoại của Trump – ND), ông nên theo đuổi một chính sách đối ngoại kiềm chế hơn, được hướng dẫn bằng chính sách ngoại giao thận trọng, quyền lực mềm và Bộ Ngoại giao chứ không phải can thiệp quân sự và Lầu Năm Góc. Điều này cần được bổ sung với các khoản đầu tư mới trong nước vào giáo dục, cơ sở hạ tầng và nghiên cứu và phát triển công nghệ cao. Như Richard Haas vẫn khẳng định, “chính sách đối ngoại bắt đầu từ trong nước.”
Điều này sẽ giúp người Mỹ chuẩn bị cho cuộc cạnh tranh an ninh khốc liệt với Trung Quốc và Nga. Không giống như Chiến tranh Lạnh, cuộc tranh giành quyền lực vĩ đại này sẽ tập trung vào hoạt động mạng, thông tin, trí tuệ nhân tạo và học máy, điện toán lượng tử, an ninh mạng và viễn thông 5G và 6G. Xây dựng cơ sở hạ tầng có khả năng chống chịu, đầu tư vào an toàn sinh học và giải quyết biến đổi khí hậu là những điều cơ bản trong môi trường đa cực cạnh tranh này.
Trong khi Mỹ không thể tự mình làm điều này, các đồng minh NATO của họ phải làm nhiều hơn nữa để gánh vác gánh nặng. Hoa Kỳ phải cho phép các đồng minh châu Âu một số biện pháp tự chủ trong đầu tư quốc phòng. Điều này sẽ khó khăn. Tổng thống Obama cáo buộc NATO không đưa “da thịt mình vào trò chơi” và Tổng thống Trump đã tiến thêm một bước nữa khi gọi NATO là “đã lỗi thời”. Trong khi các nhà lãnh đạo châu Âu đặt câu hỏi về các cam kết của Mỹ với NATO sau khi rút khỏi Afghanistan, thì hầu hết các thành viên NATO vẫn chưa đáp ứng 2% cam kết quốc phòng trên GDP và đã ký hợp đồng với Huawei của Trung Quốc.
Tất cả những điều này chứng tỏ Trump không phải là một kẻ loạn trí. Trong khi Trump đã tỏ ra tàn nhẫn khi đối đầu với Trung Quốc, thì ông lại không có khả năng làm việc với những gì ông coi là đồng minh NATO dự dẫm và đối tác của Mỹ ở châu Á.
Trong khi Biden vẫn duy trì chính sách ngăn chặn mạnh mẽ của Trump, thì không giống như Trump, ông đã thể hiện sự ủng hộ của mình trong việc hợp tác với NATO và mở rộng các cam kết của Hoa Kỳ trong Đối thoại Tứ giác An ninh. Và mặc dù Biden xác định sự cạnh tranh quyền lực lớn với Trung Quốc là về bản chất dân chủ so với các chế độ chuyên quyền, thì sự đối đầu của Mỹ với Trung Quốc vẫn mang tính chất của Trump nhiều hơn.
Trật tự thế giới tự do mà Mỹ từng lãnh đạo giờ đã chết và bị chôn vùi. Trump hiểu điều đó.
Nếu Biden nghiêm túc về việc thiết lập chính sách đối ngoại cho tầng lớp trung lưu, ông phải đảm bảo thông qua các biện pháp cho cơ sở hạ tầng, kế hoạch công nghiệp với nghiên cứu và đổi mới, cũng như các khoản đầu tư mới vào giáo dục, chăm sóc sức khỏe và chăm sóc trẻ em. Những sáng kiến trong nước này rất quan trọng để kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc và giảm thiểu sự hồi sinh của quyền lực Nga.
Liên quan:
